วัชพืช พืชขนาดเล็กที่เกิดขึ้นเองตามธรรมชาติ ที่ไม่ก่อให้เกิดรายได้ทางการเกษตร มีความหลากหลายทางด้านพันธุกรรม ตามภูมิประเทศ และภูมิอากาศ ของแต่ละท้องถิ่น การทำการเกษตรโดยทั่วไปจะทำการกำจัดทิ้ง แต่ด้วยแนวความคิด “ธรรมชาติเกื้อกูล” ตามแนวทาง เกษตรทฤษฏีใหม่ ไร่ศรีสวัสดิ์ จึงได้คิดนำวัชพืชที่ เกษตรกรทั่วไปมองว่าไร้ค่านี้ มาใช้งานตามแนวทาง ผสมผสาน เพื่อให้เกิดประโยชน์ต่อไร่น่าสวนผสม ของทางไร่ จึงได้ปล่อยไว้ให้เป็นพืชคลุมดิน เนื่องจากได้เล็งเห็นประโยชน์จากการทนทานต่อสภาพภูมิอากาศได้ดี และสามารถเจริญเติบโตได้ดี ในพื้นที่ทีทำการเพาะปลูกแปลงไม้ยืนต้น

ประโยชน์ของวัชพืชท้องถิ่นเหล่านี้ คือ

• เพื่อยึดหน้าดิน ไม่ให้ถูกน้ำกัดเซาะ เพราะสภาพภูมิประเทศเป็นพื้นที่ลาดเอียง และดินเป็นแบบ ดิน “ร่วนเหนียวปนทราย” ซึ่งถ้าฝนตก ดินส่วนที่เป็นดินเหนียวจะอุ้มน้ำไว้ และ ดินทรายจะไม่อุ้มน้ำ ส่วนดินร่วน ที่อุ้มน้ำได้ดี  จะเกิดการชุ่มน้ำอยู่ในสภาพ ของก้อนดินที่อ่อนตัว พังทะลายได้ง่าย และ ไหลจากที่สูงลงไปที่ต่ำจากการไหล และกัดเซาะของน้ำ ด้วยน้ำหนักที่ส่วนของดินเหนียวอุ้มน้ำไว้ได้มาก จึงต้องมีการคลุมดินไว้ และใช้ประโยชน์จากรากของวัชพืชเหล่านี้ยึดหน้าดินไว้ไม่ให้พังทลายไป
• เพื่อสร้าง “ฮิวมัส” หรือ ปุ๋ยดิน ตามธรรมชาติ จากซากของวัชพืชเหล่านี้ บำรุงดิน ฟื้นฟูสภาพของดิน ให้ฟื้นตัว มีความอุดมสมบูรณ์ ของปุ๋ยดินตามธรรมชาติ เป็นการใช้ ธรรมชาติเกื้อกูล ในการปลูกพืช ให้เจริญเติบโตได้ดี โดยไม่ต้องสิ้นเปลืองปุ๋ยเคมี
• เพื่อการรักษาอุณภูมของดิน ให้ร่มเงากับดิน ด้วยสภาพของดินที่มีดินเหนียวปนอยู่กับดินร่วนและดินทราย และเป็นพื้นที่โล่ง ในตอนกลางวันแดดจะแรง ทำให้ดินได้รับความร้อนสูล และน้ำในดินระเหยไปได้เร็ว ทำให้ดินแห้งเร็ว จากความร้อนของแสงแดด การปล่อยให้วัชพืชเหล่านี้ได้เจริญเติบโต จะได้คลุมดิน ให้ร่มเงา เก็บรักษาความชื้นของดิน ลดการระเหยของน้ำ ลดความร้อนของดิน ทำให้พืชที่ปลูกไม่ได้รับความร้อนสูง และไม่ถูกเผาด้วยความร้อนจากแสงแดด
• นำมาเป็นวัตถุดิบในการทปุ๋ยหมัก สูตร ชีวภาพ เมื่อวัชพืชเหล่านี้เจริญเติบโตได้ดี ก็จะมีการสะสมแร่ธาตุ สารอาหารที่จำเป็นสำหรับการเจริญเติบโต ก้อทำการตัดเอามาเป็นส่วนผสมหลัก ของปุ๋ยหมักสูตรชีวภาพ ซึ่งเป็นสูตรเฉพาะของทางไร่ศรีสวัสดิ์ เพื่อเป็นปุ๋ยพืชให้กับแปลงเพาะปลูก และปรับปรุงฟื้นฟูสภาพดินในแปลง

วัชพืชเหล่านี้ มีความทนทาน ต่อภูมิอากาศ สามารถคลุมดิน รักษาความชื้น และอุณภูมิของดินได้ดี จึงนำมาใช้ในเกิดประโยชน์ตามแนวทาง เกษตรทฤษฏีใหม่ ตามแนวความคิดใช้ ธรรมชาติเกื้อกูล แทนการทำลายด้วยสารเคมีกำจัดวัชพืช เพื่อให้พืชที่ทำการเพาะปลูกเจริญเติบโตได้ดี ลดการตายของต้นพันธุ์

ที่มา: www.srisawadfarm.com เกษตรทฤษฎีใหม่ กำแพงเพชร